Χρηματιστήριο Ενέργειας
Μέχρι πρόσφατα, στις περισσότερες χώρες της ΕΕ (συμπεριλαμβανομένου και της Ελλάδας), η παροχή ηλεκτρικής ενέργειας ήταν φυσικό μονοπώλιο. Ως επακόλουθο, η ύπαρξη μιας κρατικής ή κρατικά ελεγχόμενης υπηρεσίας, υπεύθυνης για την παραγωγή, μεταφορά και διανομή της Ηλεκτρικής Ενέργειας ήταν αναγκαία. Παρόλα αυτά, η μετάβαση σε πιο «χαλαρά» οικονομικά μοντέλα ανταγωνισμού σηματοδότησε την παύση του φυσικού μονοπωλίου, όσον αφορά την παραγωγή και την διανομή της Ηλεκτρικής Ενέργειας.
Ως επακόλουθο, η απελευθέρωση της Αγοράς Ενέργειας έδωσε χώρο στην ανάπτυξη Ανοικτών Αγορών, όπου οι συμμετέχοντες θα μπορούσαν να επιλέξουν μεταξύ διαφόρων και διαφορετικών ενεργειακών προϊόντων για διαφορετικές χρονικές περιόδους και να διαπραγματευτούν για αυτά. Οι διαπραγματεύσεις αυτές γίνονται στα πλαίσια τριών κατηγοριών αγορών :
- Μακρόχρονη Αγορά (The Long-term Market), όπου οι συμμετέχοντες έρχονται σε συμφωνία μεταξύ τους με την μορφή μακροχρόνιων συμβολαίων.
- Προθεσμιακή Αγορά Της Μιας Μέρας (The Day-ahead Market), όπου οι αγοραστές τοποθετούν τις προσφορές τους για 24 ωριαίες δημοπρασίες, για να εξασφαλίσουν την συμμετοχή τους στην αγορά την επόμενη μέρα.
- Αγορά Πραγματικού Χρόνου (The Real-time Market), όπου οι αγοραστές κάνουν προσφορές για να εξασφαλίσουν την συμμετοχή του στην αγορά την επόμενη ώρα.
Λόγω του φυσικού μοντέλου του ενεργειακού δικτύου παραγωγής–διανομής–κατανάλωσης, η Μακρόχρονη και η Προθεσμιακή Αγορά της Μιας Μέρας είναι οι επικρατέστερες. Ωστόσο, η έλλειψη ικανότητας αποθήκευσης της Ηλεκτρικής Ενέργειας για μεγάλες χρονικές περιόδους, επιβάλλει την ανάπτυξη και ενός μηχανισμού που θα μπορεί αποτελεσματικά να ισορροπήσει την Προσφορά και την Ζήτηση Ηλεκτρικής Ενέργειας και να μπορεί να ελέγχεται άμεσα και εύκολα. Ο Διαχειριστής του Συστήματος Ενέργειας είναι κάθε φορά υπεύθυνος για την εξασφάλιση της ισορροπίας μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, μέσω της χρήσης της Αγοράς Πραγματικού Χρόνου. Το μοντέλο αυτό ενέχει το μεγαλύτερο ρίσκο για τους συμμετέχοντες, καθώς μια δυσλειτουργία ενός Ηλεκτρικού Κόμβου ή το κλείσιμο μιας γραμμής μεταφοράς μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα υπερβολική αύξηση ή μείωση του Δείκτη Τιμών. Ωστόσο, η ύπαρξή της είναι αποφασιστική για την κάλυψη της Ζήτησης, σε περίπτωση που καμία από τις υπόλοιπες δύο Αγορές δεν μπορούν να αποδώσουν αρκετή Ενέργεια. Επιπλέον, πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι το μεγάλο ρίσκο συνεπάγεται και μεγιστοποίηση των κερδών των παικτών που επιλέγουν να συμμετέχουν.